Foto: Roy Beusker
Toen My Fair Lady in 1960 voor het eerst in Nederland op de planken gebracht werd, betekende dat een omslagpunt voor de musical in ons land. Voor het eerst werd een musical een overweldigend succes in Nederland, met nieuwe musicalproducties tot gevolg. Inmiddels is My Fair Lady een klassieker geworden, die dit seizoen nieuw leven wordt ingeblazen met de productie van DommelGraaf & Cornelissen Entertainment. Maar hoe begon het ooit met die eerste versie van My Fair Lady?
Eind jaren vijftig waren er eens twee schouwburgdirecteuren: Willy Hofman en Piet Meerburg. Hofman beheerde het Luxor Theater in Rotterdam en Meerburg het Nieuwe de la Mar Theater in Amsterdam. De twee gingen samen regelmatig naar Londen toe om voorstellingen te bekijken en zo inspiratie op te doen voor de programmering van hun eigen theaters. Op een van die reisjes, in 1959, zagen ze My Fair Lady. ‘Ik weet het nog precies,’ vertelt Hofman in de documentaire Verliefd Op De Musical. ‘We waren er naartoe geweest en we komen op straat en we zeggen tegen mekaar: “Waarom kan dat in Nederland niet?”’
Een terechte vraag, want er waren voor die tijd wel musicals geproduceerd in Nederland, maar ze hadden nog niet echt voet aan de grond weten te krijgen. Het grote amusement was, zo vertelt Meerburg in de documentaire, de revue van René Sleeswijk, die ook bekend was als producent van het entertainmentduo Snip en Snap. Hoewel Meerburg en Hofman nog nooit eerder een musical hadden geproduceerd, besloten ze het gewoon te doen. ‘We hebben er niet bij stil gestaan of het wel of niet kon,’ vertelt Hofman. ‘We dachten dat het moest kunnen, klaar!’
Nieuw: de musical in Nederland
Zo gezegd zo gedaan, zou je denken? Nou nee, zo gemakkelijk ging dat niet. Meerburg en Hofman moesten de rechten van My Fair Lady zien te krijgen, maar hadden geen idee hoe ze daar aan moesten komen. Totdat Meerburg in de Variety las dat My Fair Lady voor het eerst in Denemarken werd uitgevoerd. Dat is een aanknopingspunt, dacht hij, en samen met Hofman vertrok hij naar Kopenhagen. Daar hoorden ze dat producent Lars Schmidt de Europese rechten van My Fair Lady had. Met z’n drieën besloten ze de musical naar Nederland te brengen. Daarmee introduceerden Meerburg en Hofman als het ware de musical in Nederland. ‘Meerburg en Hofman startten een nieuw genre in Nederland: de musical,’ vertelt Seth Gaaikema. ‘Waarvan iedereen zei: “Je bent gék dat jullie dat doen.”’
Jonge talenten
‘Mensen die konden zingen en dansen bestonden niet; acteurs die konden zingen bestonden ook niet,’ vertelt Hofman over het begin van de jaren zestig. Toch lukte het om geschikte acteurs voor de hoofdrollen in My Fair Lady te vinden. Aan Wim Sonneveld werd gevraagd om de rol van Henry Higgins op zich te nemen. Hij had de musical al zo’n negen keer in het buitenland gezien en was groot fan. De nog onbekende 22-jarige Margriet de Groot werd uitverkoren om de rol van Eliza Doolittle te spelen. Ook vertaler Seth Gaaikema was een nieuwkomer. Hij was student Nederlands en leider van het Gronings studentencabaret. Van zijn hand is de inmiddels beroemde vertaling van the grain in Spain stays mainly in the plain: ‘Het Spaanse graan heeft de orkaan doorstaan’.
Margriet de Groot en Wim Sonneveld bij de repetities van My Fair Lady (1960). Foto: Henk Lindeboom / Anefo
Katalysator
My Fair Lady werd een enorm succes: maar liefst 702 keer werd de voorstelling gespeeld. De musical bracht bovendien een soort aardverschuiving op gang. Geïnspireerd door het succes van My Fair Lady, volgde er een hele reeks importmusicals in Nederland. Meerburg en Hofman brachten Oliver! (1963) en daarnaast waren er musicals te zien zoals Kiss Me Kate (1964) en No No Nanette (1965). Lang niet al die voorstellingen waren echter succesvol en producenten moesten erkennen dat een musical die in het buitenland een succes was, geen garantie bleek voor de Nederlandse markt. Pas in 1965 verscheen er weer een musical die het succes van My Fair Lady enigszins kon evenaren, wederom van Meerburg en Hofman (met John de Crane): Heerlijk Duurt Het Langst van Annie M.G. Schmidt en Harry Bannink.
My Fair Lady: Een instituut
Sinds Meerburg en Hofman My Fair Lady in Nederland introduceerden is de musical met enige regelmaat te zien geweest in ons land. In 1972 brachten Hofman en Meerburg de musical opnieuw in samenwerking met Opera Forum. Zestien jaar later deed Het Koninklijk Ballet van Vlaanderen Nederland aan met haar productie van de musical. In 1994 bracht Joop van den Ende de musical met Vera Mann als Eliza Doolittle, en in 2006 opnieuw met Céline Purcell in de hoofdrol. Inmiddels is de eer aan Esmee Dekker in de nieuwste productie van DommelGraaf & Cornelissen Entertainment. Wim Sonneveld zei al eens: ‘Laat u zich vooral niet wijsmaken dat My Fair Lady nooit meer terug komt. Volgens mij wordt My Fair Lady een instituut.’ Het lijkt erop dat hij gelijk heeft gekregen.
My Fair Lady van Dommelgraaf & Cornelissen Entertainment is t/m 13 mei 2018 te zien in theaters door Nederland. Beoordeel de musical of zet hem op je watchlist via de productiepagina.
Scène uit de nieuwste productie van My Fair Lady door DommelGraaf & Cornelissen Entertainment (2017). Foto: Roy Beusker
Bronnen:
- AVRO Close-Up (2002) Verliefd Op De Musical. Nederland 1. Beschikbaar op https://www.youtube.com/watch?v=vmeAYshyFmM
- Van Ewijk, Paul (1993) Met Zang en Dans: De Geschiedenis van de Musical in Nederland. Kampen: Kok Lyra.
- Sanne Thierens
9 november 2017, 09:09